Pogoda Baligród na dziś i jutro. Pogoda długoterminowa Baligród (podkarpackie). Pogoda na 10 dni dla Baligród powiat leski

 ⇯ 
Polska → województwo podkarpackie → powiat leski → Pogoda Baligród dziś i jutroŚledź na bieżąco pogodę dla Baligród na jutro oraz dla okolicznych miejscowości powiatu leski w województwie podkarpackie. Oprócz pogody dla Baligród na dziś znajdziesz tutaj przybliżoną temperaturę, potencjalne opady i inne czynniki kształtujące warunki atmosferyczne na kolejnych 10 dni w Baligród latem i zimą. Tym samym będziecie mogli zaplanować sobie aktywności turystyczne oraz inne czynności na świeżym powietrzu, na zbliżające się dni czy aktywnie spędzić czas wolny poza domem w samym Baligród i okolicy.

Prognoza pogody Baligród na najbliższe dni i godziny! Pogoda długoterminowa Baligród. Pogoda na 10 dni dla Baligród dziś i jutro (powiat leski województwo podkarpackie).





Pogoda dla wybranego miejsca: Polska / województwo podkarpackie / powiat leski / Pogoda Baligród została dostarczona przez Norweski Instytut Meteorologiczny (MET/NRK).

Wszystkie miejscowości →Szukaj miejscowości →Pogoda Baligród →Pogoda Cisna →Pogoda Lesko →Pogoda Olszanica →Pogoda Polańczyk →

Podstawowe czynniki meteorologiczne w pogodzie dla Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Co to jest pogoda w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) i jak przewiduje się przyszłe warunki atmosferyczne dla Baligród (powiat leski województwo podkarpackie)?

W życiu codziennym słowo pogoda nie jest zbyt ściśle zdefiniowane i przypisuje się mu różne znaczenia. Najczęściej używamy je do określenia warunków atmosferycznych w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), którym towarzyszy małe zachmurzenie i łagodny wiatr, albo też przez dodanie odpowiedniego przymiotnika chcemy scharakteryzować jakiś wyróżniający się czynnik meteorologiczny - mówimy wtedy np. pogoda wietrzna Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), pogoda dżdżysta Baligród (powiat leski województwo podkarpackie); wreszcie mówi się ogólnie o złej lub ładnej pogodzie w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), nie podając ścisłego znaczenia tych określeń.

Przy naukowym traktowaniu zagadnienia takie dowolności nie mogą mieć miejsca. W meteorologii słowo pogoda oznacza zespół stanów i zmian czynników meteorologicznych obserwowanych w określonym czasie i miejscu Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Czynników tych jest dużo: ciśnienie atmosferyczne Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), temperatura powietrza (na wysokości 2 metrów nad powierzchnią Ziemi) Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), pionowy rozkład temperatury powietrza Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), zawartość pary wodnej w powietrzu Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), przejrzystość powietrza Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), skłonność do tworzenia się kropelek wody lub kryształków lodu w powietrzu lub na powierzchni gruntu Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), stan zachmurzenia nieba Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), wysokość na jakiej występują chmury Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), rodzaj występujących chmur Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), opady i ich odmiany Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), kierunek, prędkość i struktura ruchu powietrza Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) i inne.

Określenie pogody Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) ma najczęściej znaczenie praktyczne w gospodarce. Potrzeby różnych instytucji są jednak bardzo różne. Lotnictwo np. interesuje się przede wszystkim ruchami powietrza, jego przejrzystością i procesami kondensacji pary wodnej w atmosferze. Dotyczy to głównie warstw powietrza zalegających na wysokościach kilkuset lub kilku tysięcy metrów nad powierzchnią Ziemi w rejonie Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Rolnictwo jest zainteresowane ilością promieniowania słonecznego dochodzącego do powierzchni Ziemi, ilością opadów i temperaturą powietrza przy powierzchni Ziemi. Żeglugę morską interesuje siła wiatrów przy powierzchni wód, przejrzystość powietrza itd. W tych warunkach praktyczne określenie stanu pogody dla Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) w różnych przypadkach musi uwzględniać inny zespół czynników meteorologicznych w regionie Baligród (powiat leski województwo podkarpackie).

Trzeba sobie jeszcze uświadomić i to, że w meteorologii nie mają sensu tak popularne określenia, jak pogoda ładna lub brzydka w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), albo dobra lub zła Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), gdyż ta sama pogoda może być dobra dla jednych celów, a zła dla innych. Meteorolog musi więc ściśle określić, jaka jest pogoda w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), tzn. jakie są stany poszczególnych jej elementów, natomiast zalety lub wady takiego stanu pogody może ocenić tylko użytkownik.

Szczegółowe omówienie zagadnień związanych z pogodą Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) tj. wielu procesów fizycznych zachodzących w atmosferze i wywierających bezpośredni lub pośredni wpływ na nasz tryb życia, stanowi tak obszerny temat, że wymaga napisania dużej książki. Poruszymy tu tylko najważniejsze problemy dotyczące pogody: ogólną charakterystykę podstawowych czynników meteorologicznych, warunki występowania zmian pogody Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) i sposoby ich przewidywania oraz zasady pracy służby pogody.

Do podstawowych czynników meteorologicznych zalicza się temperaturę powietrza Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), ciśnienie atmosferyczne Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), ruchy powietrza Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), zawartość pary wodnej Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) i produkty jej kondensacji w atmosferze.

Temperatura powietrza Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) w dolnych warstwach atmosfery zależy głównie od temperatury powierzchni Ziemi, a więc od natężenia padającego na nią promieniowania słonecznego i właściwości fizycznych tej powierzchni Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Im większa jest szerokość geograficzna (poza pasem międzyzwrotnikowym), tym bardziej ukośnie padają na Ziemię promienie słoneczne i mniej przynoszą energii na jednostkę powierzchni w rejonie Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Kąt padania promieni zależy ponadto od pory roku, pory dnia i nachylenia zboczy wzniesień terenowych względem kierunku padania promieni słonecznych. Ponadto biorąc pod uwagę, że w nocy powierzchnia ziemska nie otrzymuje energii wprost od słońca i że sama wypromieniowuje energię w ciągu całej doby, przy czym chmury stanowią poważną przeszkodę w przenikaniu promieni, łatwo uprzytomnić sobie, że dopływ energii promienistej do powierzchni gruntu z reguły jest bardzo różne, z tym jednak, że na ogół maleje ze wzrostem szerokości geograficznej.

Temperatura gruntu w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) zależy również od jego właściwości fizycznych, a więc od pojemności cieplnej, przewodnictwa cieplnego, zdolności pochłaniania i innych. Tak np. suche grunty Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) szybko ogrzewają się i szybko stygną, a ich temperatury w ciągu roku wahają się w średnich szerokościach geograficznych w granicach sięgających 80C i więcej. W tych samych szerokościach geograficznych temperatura powierzchni oceanów w ciągu roku waha się w granicach zaledwie około 10C, a w ciągu dobu zmienia się znikomo.

Temperatury powierzchni oceanów są zatem dość wyrównane i mało zmienne w czasie, natomiast temperatury powierzchni kontynentów wykazują znaczne różnice nawet w sąsiednich miejscowościach i szybko zmieniają się w czasie. Dlatego w lecie temperatura oceanu jest znacznie niższa od temperatury kontynentu w tych samych szerokościach geograficznych, w zimie natomiast jest na odwrót.

Struktura termiczna podłoża Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) wywiera duży wpływ na temperaturę dolnych warstw powietrza, które przepływając nad różnie nagrzanym gruntem albo oddają mu swoje ciepło, albo pobierają. Temperatura powietrza w rejonie Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) jest zwykle wynikiem szeregu takich procesów wymiany ciepła między podłożem i powietrzem.

Na temperaturę powietrza w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), zwłaszcza w jego wyższych warstwach, ma wpływ i inny czynnik, mianowicie dynamiczne zmiany temperatury w okolicach Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Jak wiadomo z fizyki, rozprężenie gazu towarzyszy obniżanie się jego temperatury, a sprężaniu - jej podwyższanie się, jeżeli tylko nie zachodzi zbyt szybka wymiana ciepła z otoczeniem (ten warunek w atmosferze jest na ogół bardzo dobrze spełniony). Ponieważ więc ciśnienie powietrza w atmosferze ziemskiej maleje wraz z wysokością, powietrze unoszące się ku górze rozpręża się i ochładza, natomiast opadające ku dołowi ogrzewa się. W wyniku takich procesów temperatura powietrza suchego zmienia się o jeden stopień na każde 100 metrów zmiany wysokości. Tak więc powietrze, którego temperatura uformowała się w warstwie przyziemnej pod wpływem temperatury gruntu, odpływając ku wyższym warstwom stopniowo się ochładza. Z tej to przyczyny temperatura powietrza w granicach tzw. troposfery, tj. do wysokości kilkunastu kilometrów, im wyżej tym jest niższa. Zdarzają się odstępstwa od tej reguły, mianowicie występują w troposferze stosunkowo cienkie warstwy, w których temperatura powietrza z wysokością wzrasta. Są to tzw. warstwy inwersyjne, powstające wskutek napływu cieplejszego powietrza górą, opadania powietrza ku dołowi bądź też ochładzania się jakiejś warstwy powietrza od dołu.

Zmiany temperatury powietrza przy ziemi Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), stanowiące jedną z charakterystyk pogody, mogą być spowodowane działaniem czynników lokalnych lub też napływem powietrza znad chłodniejszych lub cieplejszych obszarów.

Warunki termiczne w przyziemnych warstwach powietrza (na wysokości 2 metrów na gruntem) zobrazować można na podstawie znajomości najwyższych i najniższych temperatur dotychczas notowanych na kuli ziemskiej.

Ciśnienie atmosferyczne w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) tj. siła, z jaką atmosfera ziemska ciśnie na 1 cm2 powierzchni w niej zanurzonej, jest skutkiem działania siły ciążenia ziemskiego na gazy zawarte w atmosferze. Wielkość ciśnienia w jakimś punkcie atmosfery zależy od masy gazów znajdujących się powyżej tego punktu. Tak więc ciśnienie powietrza maleje ze wzrostem wysokości. Zależy ono również od gęstości powietrza, a zatem i od jego temperatury, bo im powietrze jest cieplejsze tym mniejsza jest jego gęstość. Ponieważ temperatura powietrza w jakimś punkcie atmosfery ulega ciągłym zmianom i masy powietrza ciepłego lub chłodnego poruszają się względem Ziemi, może to powodować lokalny wzrost gęstości powietrza lub jej zmniejszanie się, wskutek czego ciśnienie powietrza na ogół ma różne wartości w różnych punktach atmosfery, a w każdym jej punkcie z biegiem czasu zmienia się.

Średnia wartość ciśnienia atmosferycznego na poziomie morza w naszych szerokościach geograficznych (ciśnienie normalne) wynosi 1013,2 milibarów. Jest to ciśnienie nieco większe od 1 kG na 1 cm2. Ale wielkość ta zmienia się w naszych warunkach mniej więcej od 935 milibarów do blisko 1055 milibarów. Występują więc obszary o ciśnieniu mniejszym od normalnego, w których ciśnienie ku środkowi maleje, tzw. niże, oraz obszary o ciśnieniu wyższym i wzrastającym ku środkowi obszaru, zwane wyżami.

Ruch powietrza względem powierzchni ziemskiej wywoływany jest przez odpowiednią różnicę ciśnienia w sąsiednich punktach atmosfery. Pozioma składowa tego ruchu nosi nazwę wiatru. W naszych szerokościach geograficznych powietrze płynie w ten sposób, że obszar wyższego ciśnienia pozostaje po prawej stronie względem kierunku ruchu, zaś obszar niższego ciśnienia - po lewej. Tak więc w wyżu krąży ono w kierunku zgodnym z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, natomiast w niżu - w kierunku przeciwnym. Na półkuli południowej te kierunki ruchu są odwrotne. Ponadto ruch powietrza jest tym szybszy, im większe są różnice ciśnienia na jednostkę odległości (im większa jest pozioma składowa gradientu ciśnienia). Tak więc kierunki i prędkości wiatrów są ściśle związane z poziomym rozkładem ciśnienia atmosferycznego i na podstawie znajomości rozkładu ciśnienia oraz ruchu niżów i wyżów można określić kierunki i prędkości rozległych prądów powietrza płynących wzdłuż powierzchni ziemskiej.

W dolnych warstwach atmosfery przeważają poziome ruchy powietrza, niemniej jednak występują tu również ruchy pionowe, zarówno skierowane ku górze (prądy wstępujące), jak i ku dołowi (prądy zstępujące). Prędkość tych prądów jest na ogół znacznie mniejsza niż prędkość wiatrów, jednakże odgrywają one bardzo ważną rolę, jeśli chodzi o pogodę, z nimi bowiem wiąże się sprawa tworzenia się i zanikania chmur.

Para wodna występuje w powietrzu w stosunkowo bardzo małych i zmiennych ilościach. Niemniej jednak, jeżeli chodzi o kształtowanie się pogody, woda odgrywa bardzo ważną rolę, stanowi bowiem jedyny składnik powietrza, który w warunkach, jakie panują w przyziemnej atmosferze, może występoważ w trzech stanach skupienia (jako niewidoczna para, jako kropelki wody lub jako kryształki lodu). Podczas ochładzania się powietrza, np. przy napływie powietrza nad chłodniejsze podłoże lub podczas wznoszenia się powietrza ku górze, zawarta w nim para wodna zbliża się do stanu nasycenia, a następnie ulega kondensacji, tj. przechodzi w mikroskopijne kropelki wody lub kryształki lodu, zależnie od panującej temperatury. W ten sposób powstają mgły lub chmury, a przy dalej postępującej kondensacji niektóre kropelki lub kryształki mogą na tyle wzrosnąć, że nie utrzymują się już w powietrzu, lecz spadają na ziemie, powodując opady mżawki, deszczu, śniegu, krupy lub gradu. Gdy zmiana stanu skupienia wody zawartej w powietrzu zachodzi na powierzchni Ziemi lub znajdujących się na niej ciał stałych, tworzą się tzw. osady (rosa, szron, szadź, gołoledź).

Znając choćby wymienione tu procesy, można już zorientować się, jak wielkie znaczenie dla stanu pogody ma zawarta w atmosferze woda. Od niej zależy wielkość zachmurzenia, wielkość opadów, występowanie mgieł, ilość promieniowania słonecznego dochodzącego do Ziemi i promieniowania ziemskiego odpływającego w przestrzenie międzyplanetarne, a pośrednio i temperatura powietrza. Przy dużym zachmurzeniu dobowe wahania temperatury są znacznie mniejsze niż przy niebie pogodnym.

Ubytek wody w atmosferze, spowodowany przez przez opady i osady, jest uzupełniany przez parowanie wód oceanów, mórz, jezior, rzek i wilgotnych gruntów. Para rozprowadzana jest w głąb atmosfery i nad inne rejony kuli ziemskiej przez prądy powietrza. Tak więc wiatry wiejące od strony oceanów i mórz niosą powietrze wilgotne, z dużą ilością chmur, mgieł i opadów, natomiast wiatry znad kontynentów przynoszą z sobą pogodę o małym zachmurzeniu.

Jak przewiduje się pogodę wBaligród (powiat leski województwo podkarpackie)? Meteorologia czyli prognozowanie pogody.

Ten bardzo ogólnikowy opis i charakterystyka podstawowych czynników meteorologicznych dla Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) pozwala już naszkicować zasady, na jakich opiera się przewidywanie pogody na kilkadziesiąt godzin naprzód w regionie Baligród (powiat leski województwo podkarpackie).

Ogólny stan pogody na określonym obszarze i w określonym przedziale czasu zależy od właściwości fizycznych powietrza, jakie tam wówczas napływa oraz ewentualnych zakłóceń, jakie mogą wystąpić w przypadku graniczenia ze sobą dwu mas powietrza o odmiennych cechach charakterystycznych. Na tego rodzaju granicach powietrze cieplejsze i rzadsze unosi się ponad powietrze chłodniejsze i gęstsze, co w konsekwencji prowadzi do wzmożonej kondensacji pary wodnej, a więc większego zachmurzenia i intensywniejszyc opadów. Towarzyszy temu zazwyczaj wzmożony ruch powietrza. Te aktywne granice między masami powietrza w meteorologii noszą nazwę frontów, z tym że przy nasuwaniu się powietrza cieplejszego na miejsce ustępującego powietrza chłodniejszego mówi się o froncie ciepłym, a przy odwrotnym biegu zjawisk mamy front chłodny. Trzeba zauważyć, że przebieg zjawisk meteorologicznych w obu tych przypadkach jest różny i że w przypadku frontów chłodnych jest on bardziej burzliwy, często zaś rozwija się po prostu w burze. Fronty występują w obszarach niskiego ciśnienia atmosferycznego.

Aby zatem przewidzieć pogodę, jaka będzie panowała nad jakimś obszarem, trzeba znać dokładnie właściwości mas powietrza, ich położenie geograficzne oraz kierunki i prędkość przemieszczania się względem powierzchni ziemskiej. Dlatego też muszą być wykonywane dla całej kuli ziemskiej obserwacje i pomiary meteorologiczne, których wyniki dostarcza się do wszystkich instytucji zajmujących się opracowaniem prognozy pogody dla ustalonych regionów. W tym celu została zorganizowana sieć stacji meteorologicznych. Na oceanach i morzach stacje znajdują się na statkach handlowych. Ponadto istnieje specjalna międzynarodowa łączność do przekazywania wyników obserwacji. W centrach prognostycznych wnosi się je na odpowiednie mapy, zwane mapami synoptycznymi. W ten sposób powstaje obraz poziomego rozkładu ciśnienia atmosferycznego, a więc i ogólnych prądów powietrza, jak również poziomy rozkład wielkości charakterystycznych dla poszczególnych czynników meteorologicznych, który umożliwia rozpoznanie właściwości poszczególnych mas powietrza, położenie tych mas i położenie frontów. Na podstawie tych danych meteorolodzy opracowują kierunki i wielkości zmian mających nastąpić w danym okresie, czyli sporządzają mapę prognostyczną i na jej podstawie określają przewidywaną pogodę.

Rozszeżając tą część przyjżymy się teraz meteorologii, która jest częścią geofizyki, jedną z licznej rodziny nauk o fizyce Ziemi. Zajmuje się ona badaniem atmosfery - powłoki powietrznej otaczającej nasz glob, podobnie jak hydrologia bada wody pokrywające Ziemię - hydrosferę, a jeszcze inne nauki geofizyczne - jej wnętrze, barysferę, lub sztywną skorupę skalną - litosferę.

Meteorologię można określić jako fizykę atmosfery, tzn. naukę badającą procesy i zjawiska fizyczne zachodzące w atmosferze. Wielkości charakteryzujące stany fizyczne atmosfery nazywają się elementami meteorologicznymi. Do nich należy przede wszystkim promieniowanie słoneczne. Docierające do powierzchni Ziemi bezpośrednio lub rozproszone w powietrzu atmosferycznym, promieniowanie słoneczne stanowi źródło energii, praprzyczynę wszystkich procesów fizycznych atmosfery. Dlatego jest ono nie tylko elementem meteorologicznym, lecz i czynnikiem wywierającym bezpośredni lub pośredni wpływ na pozostałe elementy, takie jak temperatura i wilgotność powietrza, zachmurzenie, opady atmosferyczne, ciśnienie powietrza, wiatr i inne. Wszystkie elementy meteorologiczne są powiązane wzajemnymi zależnościami, tworząc wspólnie bardzo skomplikowany układ zjawisk i procesów, to co krótko nazywamy pogodą.

Do zadań meteorologii należą obserwacje i pomiary wymienionych elementów, niezbędne do wyjaśnienia różnych procesów zachodzących w atmosferze, takich np. jak powstawanie burz, rozwój czy zanik mgieł, chmur i wielu innych. Jednym z najważniejszych problemów meteorologii jest poznanie ogólnej cyrkulacji atmosferycznej.

Odpowiednio do obiektów badań, odpowiednio do naukowych i praktycznych zadań określających kierunki rozwoju, meteorologia dzieli się na szereg gałęziL aerologia zajmuje się badaniem wyższych warstw atmosfery, tzw. wolnej atmosfery, w której ruch powietrza nie podlega już wpływowi tarcia o nierówną powierzchnię Ziemi. Dynamika atmosfery zmierza do poznania i teoretycznego określenia prawidłowości zjawisk ruchu powietrza. Pogodoznawstwo (inaczej meteorologia synoptyczna lub krótko synoptyka) stworzyło podstawy naukowe przewidywania przyszłej pogody (prognozy meteorologiczne).

Atmosfera ziemska i jej wpływ na pogodę dla danego obszaru kuli ziemskiej.

Według wszelkiego prawdopodobieństwa wszystkie większe ciała niebieskie, a więc gwiazdy, planety i księżyce są otoczone warstwą gazów. Te warstwy gazowe noszą nazwę atmosfer. Skład chemiczny atmosfer ciał niebieskich jest różny, zalezy bowiem od panujących tam warunków fizyko - chemicznyc, a przede wszystkim od temperatury, gdyż od niej zależy stan skupienia poszczególnych pierwiastków i związków chemicznych, a także powstawanie i rozkład różnych substancji chemicznych. Istnieją więc np. atmosfery składające się w przeważnej części z dwutlenku węgla, z amoniaku lub metanu; istnieją też atmosfery nie zawierające tlenu.

Grubość i gęstość atmosfer jest również rozmaita, gdyż zależy od siły przyciągającej gazy przez dany glob, od składu chemicznego atmosfery i od temperatury tych gazów. Należy pamiętać, że siła przyciągająca jest wypadkową siły grawitacyjnej, tym większej, im większa jest całkowita masa globu oraz siły odśrodkowej, która jest zależna od prędkości obrotowej globu wokół własnej osi i od jego wymiarów. Wynika stąd, że im masa globu jest mniejsza i szybkość jego obrotu wokół własnej osi większa, tym mniejsza jest wypadkowa siła przyciągania i tym mniejsza gęstość i grubość atmosfery. Znane są atmosfery bardzo cienkie i niezmiernie rzadkie, jak np. atmosfera Merkurego lub Księżyca, lub też znacznie gęstsze od ziemskiej np. w przypadku Jowisza. Warto wreszcie zauważyć, że atmosfery poszczególnych ciał niebieskich zmieniają się z biegiem czasu, gdy warunki fizyczne ulegają tam zmianie.

Dzieje atmosfery ziemskiej. W przypadku atmosfery ziemskiej brak jest dowodów na to, że uległa ona istotniejszym przemianom, niemniej jednak mamy podstawy do przypuszczeń, że Ziemia w swej młodości przeżywała jeżeli nie okres stadium gazowego, to w każdym razie - stadium ciała ciekłego, i że temperatura jej musiała wobec tego wynosić kilka tysięcy stopni. W takich warunkach atmosfera ziemska nie mogła mieć takiego składu chemicznego jak obecnie. Wiele związków chemicznych, które obserwujemy obecnie na Ziemi, nie mogło istnieć przy tak wysokich temperaturach. Istniały natomiast inne, które obok pierwiastków nie połączonych występowały w dużych ilościach w stanie gazowym, a tym samym wchodziły w skład atmosfery. W tych czasach atmosfera nasza prawdopodobnie była znacznie gęstsza i wywierała na Ziemię bez porównania większe ciśnienie.

Są przypuszczenia, że pierwotna atmosfera Ziemi składała się w dużym stopniu z cyjanu, tj. związku azotu z węglem (CN). W miarę stygnięcia Ziemi swobodny tlen zaczął się łączyć z innymi pierwiastkami, wskutek czego w pewnym okresie historii Ziemi było go bardzo mało w atmosferze. Ponowne pojawienie się swobodnego tlenu jest w dużej mierze przypisywane działalności świata roślinnego, który rozkłada dwutlenek węgla na tlen i węgiel.

W tych warunkach termicznych związek H2O nie mógł istnieć, czyli na Ziemi nie mogło być wody w żadnej postaci. Zaczęła ona tworzyć się w atmosferze w okresie powstawania różnych tlenków, i to wyłącznie jako gaz. Dopiero przy obniżeniu się temperatury atmosfery poniżej temperatury krytycznej wody (374 stopni C) mogła rozpocząć się jej kondensacja, ale przy ciśnieniu atmosferycznym wyższym od 217 atmosfer. W miarę dalszego stygnięcia Ziemi kolosalne ilości pary wodnej zawartej w atmosferze skraplały się i woda obficie spadała na Ziemię tworząc rzeki, jeziora, morza i oceany.

Ten krótki szkic przemian zachodzących w atmosferze ziemskiej może w pewnym stopniu wyjaśnić przyczyny, dla jakich różne atmosfery mają różny skład chemiczny. Zależy on bowiem od warunków fizycznych tam panujących.

Skład atmosfery ziemskiej. W stadium obecnym atmosfera ziemska jest mieszaniną gazów, zwaną powietrzem. Do wysokości około 70 km skład powietrza jest prawie stały: 78,09% jego objętości stanowi azot, 20,95% to tlen, a na pozostały niespełna 1% objętości składają się argon i drobne ilości innych gazów, jak neon, hel, krypton, wodór, ksenon, radon. Występują one w dolnej atmosferze w prawie niezmiennym stosunku. Ponadto są jeszcze ciała gazowe występujące w zmiennych ilościach - dwutlenek węgla i przede wszystkim para wodna. Mimo że woda stanowi bardzo nikłą część składową powietrza, rola jej w atmosferze jest wyjątkowo ważna. Jest ona bowiem jedynym ciałem, które w warunkach atmosferycznych może występować we wszystkich trzech stanach skupienia i w związku z tym jest przyczyną występowania chmur, mgieł, opadów i szeregu innych zjawisk stanowiących ważne czynniki pogody.

Ciśnienie atmosferyczne. Ciśnienie atmosferyczne jest skutkiem działania siły przyciągającej ku Ziemi cząsteczki gazów zawartych w powietrzu. Wartość tego ciśnienia mierzy się w milibarach, przy czym jeden milibar odpowiada sile tysiąca dyn, działającej na jeden centymetr kwadratowy.

Przy powierzchni Ziemi ciśnienie atmosferyczne ulega ciągłym zmianom, co jest skutkiem nieustannie zmieniającego się przestrzennego rozkładu masy gazów wchodzących w skład atmosfery. Na poziomie morza wielkość ciśnienia wynosi średnio 1013 mb, może się jednak zmieniać w granicach od ok. 890 mb w środku cyklonów tropikalnych do 1075 w środku wyżu syberyjskiego. Normalnie zakres tych zmian jest znacznie mniejszy, 960 - 1040 mb.

Ze wzrostem wzniesienia nad poziomem morza ciśnienie powietrza maleje w sposób regularny według funkcji logarytmicznej. W pewnym przybliżeniu można przyjąć, że co 5500 m wielkość jego zmniejsza się dwukrotnie, a więc na wysokości 5,5 km średnio wynosi ono około 500 mb, na 11 km - 250 mb itd. Na wysokości 100 km powietrze jest tak rozrzedzone, jak w żarówkach elektrycznych, od 300 km wzwyż rozrzedzenie jego odpowiada najidelalniejszym próżniom otrzymywanym w naszych laboratoriach przy zastosowaniu najlepszych pomp próżniowych. Niemniej jednak atmosfera i tam jeszcze nie kończy się.

Pionowy rozkład temperatury powietrza Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). W wyniku bezpośrednich pomiarów temperatury powietrza, normalnie wykonywanych do wysokości około 30 km, a w ostatnich czasach nawet do wysokości kilkuset kilometrów, oraz w wyniku wniosków wyciąganych ze zjawisk fizycznych obserwowanych w wyższych warstwach atmosfery - można skonstruować schemat pionowego rozkładu temperatury powietrza dla Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Otóż biorąc pod uwagę warunki panujące w średnich szerokościach geograficznych oraz uwzględniając tylko średnie wartości temperatury dla poszczególnych poziomów atmosfery w rejonie Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), otrzymuje się krzywą pionowego rozkładu temperatury w atmosferze ziemskiej. W warstwie przyziemnej, do wysokości 11 km, temperatura powietrza Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) obniża się mniej więcej o 6 stopni C na każdy kilometr. Następnie zachodzi wyraźna zmiana rozkładu temperatury powietrza i w warstwie od około 11 km do około 30 km temperatura zmienia się bardzo mało. Powyżej tej warstwy, aż do wysokości 50 - 60 km, następuje wyraźny wzrost temperatury do około +70 stopni C, zaś wyżej, do wysokości około 80 km, obserwuje się ponowny stopniowy spadek temperatury do około -80 stopni C. Od tej wysokości temperatura powietrza rośnie w miarę oddalania się od powierzchni Ziemi, by u granic atmosfery przekraczać nawet wielkości odpowiadające 1500 stopni C. Należy jednak zaznaczyć, że w tych wysokich, ogromnie rozrzedzonych warstwach powietrza pojęcie temperatury ma odmienne znaczenie niż w naszych warunkach. Mówiąc o panującej tam temperaturze ma się na myśli odpowiedającą jej energię kinetyczną cząsteczek gazu.

Wyróżnione warstwy atmosfery ziemskiej. W poprzednich punktach omówiono ważniejsze elementy budowy atmosfery. Biorąc pod uwagę wszystkie znane szczegóły dotyczące jej fizycznej i chemicznej budowy, meteorolodzy wyróżnili w niej szereg charakterystycznych warstw. Istnieją rozmaite sposoby dzielenia atmosfery, jednak najbardziej rozpowszechniony jest podział następujący:

Troposfera - przyziemna warstwa atmosfery grubości około 8 km nad biegunami do 18 km nad równiekiem, w której temperatura powietrza kształtuje się pod wpływem temperatury powierzchni lądów i mórz i wraz ze wzrostem wysokości, średnio rzecz biorąc maleje. Taki rozkład temperatury sprzyja powstawaniu pionowych prądów powietrza, co w przypadku prądów wstępujących prowadzi do kondensacji zawartej w powietrzu pary wodnej, tworzenia się chmur i opadów.

Stratosfera - warstwa zalegająca nad troposferą do wysokości ściśle nie określonej, przypuszczalnie do około 30 km. Temperatura powietrza w tej warstwie nie zmienia się ze wzrostem wysokości i nie obserwuje się tu zjawisk kondensacji pary downej. Warstwę przejściową między troposferą i stratosferą nazywa się tropopauzą.

Ozonosfera - warstwa zawarta miezy 20 i 80 km wysokości. Panują tu warunki sprzyjające tworzeniu się ozonu, mającego dużą zdolność pochłaniania nadfioletowej części widma słonecznego, w wyniku czego obserwuje się w tej warstwie podwyższoną temperaturę powietrza. W górnej części warstwy, gdzie temperatura ze wzrostem wysokości spada, istnieją ponownie warunki do występowania prądów pionowych i prawdopodobnie kondensacji pary wodnej. Na tych wysokościach, w większych szerokościach geograficznych, obserwuje się świecące w nocy obłoki, które są tak rzadkie, że za dnia niedostrzegalne. Natomiast gdy zapadnie noc, a obłoki są jeszcze oświetlone promieniami Słońca, lśnią one intensywnie na tle ciemnego nieba. Na wysokościach tych najczęściej spalają się meteoryty wpadające w głąb atmosfery, znane pospolicie pod nazwą spadających gwiazd.

Jonosfera - warstwa zawarta między ozonosferą i egzosferą, wyróżniająca się dużym stopniem zjonizowania gazów atmosfery. Zjonizowane gazy nadają tej warstwie właściwości przewodnika, wskutek czego fale radiowe odbijają się od niej i tym samym mają możność obiegania kuli ziemskiej. W warstwie tej powstają zorze polarne obserwowane najczęściej w odległości dwudziestu paru stopni od magnetycznych biegunów Ziemi. Istnieją silne związki między stanem elektrycznym jonosfery, polem magnetycznym i elektrycznym Ziemi i dolnej atmosfery oraz aktywnością Słońca.

Ściślejsza analiza zjawisk fizycznych występujących w atmosferze, zwłaszcza w górnych jej warstwach, wykazuje, że większość tych zjawisk zależy od promieniowania elektromagnetycznego lub korpuskularnego biegnącego od Słońca ku Ziemi. Wiąże się z tym również skomplikowana pionowa budowa atmosfery ziemskiej.

Klimat na Ziemi. Jak kształtuje się klimat na Ziemi? Jaki mamy klimat w Polsce?

Klimatem nazywamy charakterystyczny dla danego obszaru przebieg rocznych warunków atmosferycznych, określony na podstawie wieloletnich obserwacji.

Czynniki i elementy klimatologiczne. To wszystko, co warunkuje zjawiska klimatyczne - szerokość geograficzna, wysokość nad poziomem morza, odległość od oceanów i mórz oraz lądów i gór, rodzaj gruntu (skały, gleby, bagna, wody, lodowce), pokrycie terenu przez różne szaty roślinne, szatę śnieżną, wystawę czyli ekspozycję terenu względem stron świata, najczęstszych wiatrów, kierunku napływy wilgotnych bądź suchych mas powietrznych itp. - nazywamy czynnikami klimatologicznymi (klimatu).

To, na co wpływają wymienione czynniki - usłonecznienie, temperaturę, wilgotność powietrza, zachmurzenie, opady atmosferyczne, kierunek i prędkość wiatru itp., określone w przekroju wieloletnim - nazywamy elementami klimatologicznymi.

Można jednak inaczej określić elementy klimatu. Ponieważ taki lub inny układ wyżej wymienionych elementów w krótkim okresie czasu stanowi jednocześnie o określonym typie pogody (np. ciepła, bezchmurna, sucha i bezwietrzna lub pochmurna, dźdźysta, chłodna itp.), można traktować te typy pogody, tzn. pełne układy elementów meteorologicznych, jako zespołowe, kompleksowe elementy klimatu. W tym przypadku całokształt typów pogody - ich różnorodność, następstwo i częstość występowania, rozkład roczny itd. - składa się ostatecznie na to, co nazywamy klimatem danego obszaru.

Tak rozumiany stosunek klimatu do jego elementów (typów pogody) doprowadził do powstania kierunku w omawianej nauce - klimatologii kompleksowej. Za słusznością jego przemawia to, że wpływ klimatu (będącego skomplikowanym układem różnych typów pogody) na jakieś zjawisko lub przedmiot, np. na roślinę, polega właściwie na łącznym, jednoczesnym oddziaływaniu wszystkich elementów meteorologicznych, a nie jednego z nich, wybranego, z pominięciem pozostałych.

Takie oddziaływanie zmienia się oczywiście wraz ze zmianami pogody właściwymi dla danego klimatu i doprowadza po wielu latach do widocznego utrwalenia się w krajobrazie, w naturalnej szacie roślinnej, a nawet w rzeźbie terenu, specyficznych rysów charakteru danego klimatu.

Stąd pochodzą tak bardzo różne krajobrazy (rzeźba, roślinność itp.) pustyń, stepów, tundry, a nawet sąsiadujących ze sobą obszarów. Pomijając zasadniczy wpływ budowy geologicznej oraz ludzkiej działalności gospodarczej na krajobraz, krainy o podobnych klimatach mają cechy wspólne, widoczne w ich krajobrazie.

Daleko idący wpływ klimatu doprowadził dlatego do wyodrębnienia się wielkich stref klimatyczno - geograficznych na Ziemi. Różnice klimatyczne charakterystyczne dla terenów górskich, uwarunkowane przede wszystkim ich wysokością, przyczyniły się podobnie do powstania górskich pięter florystyczno - krajobrazowych.

Klimatologia jako nauka. Tak jak na klimat składają się (w znaczeniu omówionym) różne układy pogody i ich elementy (meteorologiczne), tak z drugiej strony klimat, obok innych, jest jednym z elementów środowiska geograficznego. Stąd siłą rzeczy nauka o klimacie - klimatologia, mająca wyraźnie określony własny przedmiot badań i będąca samodzielną nauką, jest spokrewniona zarówno z mateorologią, jak i geografią fizyczną.

W klimatologii rozróżniamy dwa zasadnicze odgałęzienia: ogólne i regionalne. Klimatologia ogolna zajmuje się badaniem praw rządzących kształtowaniem się klimatów w ogóle, poznawaniem wspólnych cech współczesnych klimatów podobnie uwarunkowanych przyczynowo, np. kraju, określonego rodzaju: górskich, nadmorskich i innych. Zadaniem klimatologii regionalnej jest klasyfikacja klimatór oraz regionizacja klimatyczna, tzw. wykrywanie różnic klimatycznych w obrębie większych obszarów i wydzielenie w nich określonych mniejszych regionów klimatycznych. Zależnie od potrzeb, od celu, dla którego ma służyć dana klasyfikacja lub dany podział na regiony, dobiera się odpowiednie kryteria. Inne są zasady klimatycznej regionalizacji upraw rolnych, np. kukurydzy, inne dla potrzeb turystyki i wczasów leczniczych, lub wreszcie dla celów ogólnofizjograficznych. Pod omawianym względem klimatologia regionalna zbliża się najbardziej do nauk geograficznych.

W regionalizacji klimatów, zwłaszcza do celów rolniczych, pomocna jest bardzo fenologia ( po grecku znaczy to nauka o zjawiskach). Jej celem jest badanie okresowości zjawisk występujących w świecie roślinnym i zwierzęcym jako skutku okresowości w rocznym przebiegu pogody. Wieloletnie obserwacje główniejszych fraz rozwojowych w życiu roślin i zwierząt - np. pór zakwitania, owocowania itp., przelotu, lęgu, odlotu ptaków itp. oraz wielu podobnych zjawisk - pozwalają na podział roku na fenologiczno - klimatologiczne pory. Obserwacje z poszczególnych lat informują natomiast o odchyleniach badanych zjawisk od normy wieloletniej. W tym przypadku organizmy roślinne i zwierzęce spełniają w badaniach rolę instrumentów żywych, reagujących na całokształt zjawisk meteorologicznych bądź klimatologicznych.

Fenologia przerzyca most pomiędzy naukami biologicznymi - przede wszystkim ekologią a omawianymi w tym artykule. Zgodnie z kierunkiem badań, metody fenologiczne stosowane w klimatologii interesują szczególnie specjalistyczną gałąź tej nauki, agroklimatologię. Ta ostatnia jest jednocześnie częścią bioklimatologii, obejmującą szeroki zakres zagadnień m. in. badanie wpływu klimatu na organizmy ludzkie. Jest rzeczą wiadomą, że człowiek inaczej odczuwa przebywanie w różnych klimatach. Wybitnie suchy bądź wilgotny klimat, ciepły lub chłodny, górski czy nizinny wpływa różnie na zdolność do pracy i ogólne samopoczucie człowieka, odporność na choroby itp. Stąd wynika zagadnienie aklimatyzacji, przyzwyczajenia się, dostosowania organizmu człowieka czy roślin czy zwierząt do określonych warunków, oraz zdolności do zmiany tych przystosowań w odmiennych, nowych warunkach klimatu w innym kraju.

Uzyskane w bioklimatologii wyniki badań dotyczące człowieka wiążą tę naukę z częścią nauk medycznych (np. terapia, higiena). Obok bio- lub agroklimatologii rozwinęły się również inne spacjalistyczne gałęzie klimatologii, służące określonym zainteresowaniom naukowym lub praktycznym. Ze względu na metody zmierzające do poznania klimatu można wyróżnic we współczesnej klimatologii, poza poprzednio wspomnianą kompleksową, również klimatologię dynamiczną lub synoptyczną. Wprowadzają one próby analizy klimatologicznego materiału obserwacyjnego pochodzącego z okresu wieloletniego, przy pomocy metod stosowanych w fizyce atmosfery czy w meteorologii synoptycznej. Pozwala to niewątpliwie na lepsze poznanie genezy i struktury klimatu.

Makroklimat i mikroklimat. Badania prowadzone przez stacje klimatologiczne wykazują znaczne różnice wyników obserwacji, w zależności od wyboru miejsca na stację i sposobu ustawienia przyrządów. Otwarte pole, obszar zadrzewiony, szczyt pagórka czy dno doliny mają swój odrębny klimat. Przyrządy ustawione nisko nad powierzchnią gruntu lub parę metrów nad nią wykazują również ważne różnice warunków termicznych, wilgotności powietrza, prędkości wiatru itp. panujących na różnych wysokościach w przyziemnej warstwie atmosfery. Stąd wynikła potrzeba określenia warunków, w jakich powinny być prowadzone badania zmierzające do poznania klimatu wielkiego obszaru - makroklimatu. Każda normalna stacja klimatologiczna powinna być położona w miejscu możliwie charakterystycznym (reprezentacyjnym) dla makroklimatu danego regionu. Przy zakładaniu stacji unikamy miejsc nadmiernie osłoniętych przez drzewa i budowle, terenów śródmiejskich itp.; termomemtry i higrometry służące do określenia wilgotności powietrza umieszcza się w specjalnych budkach - przewiewnych żaluzjowych klatkach meteorologicznych - na wysokości 2 metrów nad płaskim zadarnionym poletkiem obserwacyjnym (sposoby ustawienia przyrządów określają przepisy ustalone przez Światową Organizację Meteorologiczną). W ten sposób unika się wpływu bezpośredniego działania na przyrządy promieniowania słonecznego i wpływu różnych lokalnych czynników, podłoża i otoczenia stacji.

Poznanie makroklimatu nie wystarcza jednak dla wielu potrzeb specjalnych. Znaczna część ludności zamieszkuje i pracuje w gęsto zabudowanych osiedlach miejskich, w ośrodkach przemysłowych, w warunkach zupełnie odmiennych od klimatu panującego w okolicy.

Ludzie, a zwłaszcza dzieci, żyją, poruszają się w warstwie poniżej dwóch metrów wysokości. Nisko przy powierzchni gruntu rozwijają się wszystkie kultury rolne. Dlatego zainteresowanie bio i agroklimatologii skierowane są w dużym stopniu również na badania szczególnych warunków klimatu przygruntowej warstwy powietrza, zalegającej poniżej 2 metrów czyli tzw. mikroklimatu, uzależnionego właśnie od różnych - ważnych dla żywych organizmów - wpływów podłoża i najbliższego otoczenia. Badania mikroklimatyczne sięgają coraz częściej do gęsto zabudowanych śródmieść, do pomieszczeń zamkniętych - szpitali, żłobków, fabryk. Wyniki podobnych badań są coraz lepiej rozumiane i uwzględniane przy [pszukiwaniach lepszych rozwiązań w planowaniu osiedli, a nawet przy projektowaniu poszczególnych większych budowli.

Obok makroklimatu i mikroklimatu istnieje również pojęcie mezoklimatu czyli klimatu miejscowego (lokalnego) danego obiektu terenowego, doliny, kotliny, kompleksu jezior lub wzniesień. Niezależnie od jednorodności klimatu jakiegoś większego obszaru, każdą kotlinę czy dolinę rzeczną przecinającą dany region cechuje indywidualny klimat lokalny. W obniżeniach terenowych gromadzi się podczas nocy, zwłaszcza w zimie i gdy nie ma silnych wiatrów, chłodne, cięższe powietrze. Tak powstają słabo wentylowane zastoiska chłodu, wypełniane często przez mgły i dymy, które nie tylko utrudniają dopływ tak potrzebnych dla zdrowia promieni słonecznych, ale niekiedy, w przypadku dymów przemysłowych wręcz zatruwają powietrze.

Przy zakładaniu osiedli i ośrodków przemysłowych trzeba się naturalnie liczyć z łatwym dostępem do wody i warunkami komunikacyjnymi. Zwykle są one bardziej dogodne w dolinach, na dnie których niestety panuje zazwyczaj gorszy klimat miejscowy. Często jednak można znaleźć w danej oolicy rozwiązanie lokalizacyjne i pozwalające na szczęśliwe wyzyskanie warunków fizjograficznych, w tym również właściwości miejscowego klimatu. Czasem wystarczyłoby przesunąć zabudowę nieco dalej od dna doliny na jej zbocza i tak ją rozlokować, aby uniknąć szkodliwych wpływów lokalnego klimatu. Wskazują na to liczne błędy w rozmieszczeniu różnych inwestycji (sanatoriów itp) popełnione w przeszłości u nas i za granicą.

Z tych względów przy projektowaniu rozbudowy istniejących zakładów przemysłowych, osiedli mieszkaniowych i uzdrowisk, a tym bardziej przy zakładaniu nowych ośrodków, bierze się obecnie coraz bardziej pod uwage - oprócz innych czynników fizjograsficznych - również warunki klimatu miejscowego. Jest to np. nieodzowne przy budowie zakładów wyzyskujących lub produkujących energię jądrową lub zakładów wydzielających szczególnie szkodliwe dymy i gazy.

Klimaty świata. Koncepcje podziału klimatów świata są bardzo liczne, przy tym różnią się znacznie między sobą. W jednych koncepcjach podział opiera się głównie na różnicach stosunków termicznych i opadowych; szereg klimatologów przyjmuje przy tym izotermę majchłodniejszego miesiąca około +20 stopni za granicę klimatów gorących, a izotermę najcieplejszego miesiąca około +10 stopni za granicę stref umiarkowanych i chłodnej ( zbiega się ona mniej więcej z granicą lasu i tundry). W innych klasyfikacjach podstawą podziału klimatów jest, oprócz kryteriów fizyczno - klimatologicznych, zróżnicowanie głównych zespołów szaty roślinnej (klimaty puszczy równikowej, sawanny, pustyni, roślinności śródziemnomorskiej, stepu, lasów liściastych i mieszanych, lasów iglastych, tundry wiecznych śniegów i lodowców podbiegunowych).

Z klasyfikacji polskich autorów najbardziej znany jest podział klimatów świata W. Gorczyńskiego. Za podstawę podziału przyjmuje on tzw. stopień suchości - kombinację amplitudy rocznej temperatury powietrza oraz wskaźnika zmienności opadów (stosunek różnicy najwyższych i najniższych miesięcznych sum opadów do średniej sumy rocznej), z uwzględnieniem współczynnika wpływu szerokości geograficznej na amplitudę rocznych wahań temperatury i współczynnika stałego, tak dobranego, aby stopień suchości dla centralnej Sahary wynosił równo 100%. Podział Gorczyńskiego wyróżnia następujące grupy klimatów:

I klimaty gorące (temperatura najchłodniejszego miesiąca ponad +21 stopni), wilgotne;

II klimaty suche (temperatura najchłodniejszego miesiąca ponad -5 stopni), stopień suchości ponad 20%;

III klimaty umiarkowane (temperatura najchłodniejszego miesiąca od +21 stopni do -5 stopni), stopień suchości nie większy niż 20%;

IV klimaty skrajne (temperatura najchłodniejszego miesiąca poniżej -5 stopni, najcieplejszy poniżej +10 stopni);

V klimaty sniegowe (temperatura najcieplejszego miesiąca nie większa niż +10 stopni);

Klimaty Polski. Polska położona jest wraz z większą częścią Europy w strefie umiarkowanej. Charakteryzuje ją przewaga wiatrów zachodnich. Wraz z nimi przemieszczają się w głąb naszego kontynentu morskie, atlantyckie masy powietrzne. Polska znajduje się w atlantycko - europejskim obszarze klimatycznym, obejmującym północną Francję, południową Skandynawię i szereg innych krajów. Do Polski docierają często rownież kontynentalne masy powietrzne. Klimat Polski jest więc klimatem przejściowym pomiędzy morskim, ładognym Europy zachodniej oraz kontynentalnym Europy wschodniej.

Przy większej przewadze wpływu morskich mas powietrza mamy w Polsce łagodniejszą zimę albo chłodniejsze i bardziej wilgotne lato. Jak przeważają masy kontynentalne - zima jest u nas surowa i mroźna, lato - suche i upalne. Wpływy te różnicują również klimat obszaru Polski, co jest szczególnie widocznie w zimie. Morskie masy powietrzne częściej docierają do zachodnich ziem polskich, kontynentalne - odpowiednio do wschodnich. Dzięki temu w styczniu prawie na całym obszarze dorzecza Odry średnie wieloletnie temperatury są wyższe od -2 stopni, a przy ujściu Nysy Łużyckiej nawet wyższe od -1 stopień. Natomiast na wschodzie kraju jest znacznie chłodniej. Temperatury stycznia wynoszu tu poniżej -4 stopni, a miejscami dochodzą prawie do -5 stopni. Stosunkowo ciepło jest nad Bałtykiem, co zawdzięczami wpływami tego morza. Chłodno, poniżej -4 stopni i -6 stopni jest w górach. Im wyżej tym chłodniej. Ten wpływ wysokości zaznacza się w górach również w lecie, izoterma lipca na terenach górskich wynosi +17 stopni. W tum czasie na ziemiach środkowej Polski i w obniżeniach podgórskich temperatury dochodzą miejscami do +19 stopni.

Chłodniejsze są obszary pojezierne, nadmorskie. Wpływ morza nie tylko łagodzi, jak widać z tego, chłody zimowe, lecz również hamuje letnie ocieplenie. Jest to zrozumiałe, gdyż wody stygną i ogrzewają sie wolniej aniżeli ląd. Ponadto falowanie i prądy przenoszą w lecie w głąb wody znaczną ilość ciepła, które w chłodnej porze roku morze zwraca atmosferze. Ciepło jest zużywane również na parowanie wody morskiej. Bardziej wilgotne powietrze znad morza sprowadza większe zachmurzenie i opady, zwłaszcza gdy musi wznieść się wyżej, przekraczając wyniosłości terenowe. Dlatego mamy w Polsce większe opady na pojezierzach, szczególnie na Pomorzu, bardziej wysuniętym na wiatry zachodnie i północno - zachodnie. Suma rocznych opadów sięga tu wielkości ponad 700 mm. Tak duże opady spotykamy tylko na znacznych wyniosłościach wyżyn południowej Polski i w górach, gdzie roczne sumy opadów przekraczają 1000 mm.

Podobnie jak i w pasie północnych pojezierzy, obfitsze opady występują w zachodniej części wyżyn i gór, bardziej wystawionej na działanie wiatrów zachodnich (morskich mas powietrznych). Najmniej opadów otrzymują niziny centralnej Polski (poniżej 500 mm), miejscami o przesżło 25% mniej niż nadmorska część środkowego Pomorza. Obszar najmniejszych opadów odpowiada mniej więcej obszarowi najwyższych temperatur letnich, sprzyjających intensywnemu parowaniu. W warunkach klimatycznych panujących w centralnej Polsce jedynie w latach o normalnym rozkładzie opadów ilość wody w glebie wystarcza do uzyskania dobrych plonów rolnych. Niedobory opadów, zwłaszcza wiosennych, pojawiające się co kilka lat, grożą częściej klęską posuchy rolnictwu. W ogóle duża zmienność pogody w Polsce, komplikuje poważnie bieg robót rolnych w polu, jest jedną z głównych cech naszego klimatu.

Oprócz morskich i kontynentalnych mas powietrznych tzw. polarnych, właściwych dla średnich wielkości szerokości geograficznych, kształtujących u nas głównie pogodę i klimat, napływają czasem nad polskie ziemie również masy zwrotnikowe i arktyczne. Przeważnie pojawiają się u nas wiosną i jesienią. Napływowi pierwszych towarzyszy okres ciepłych i pogodnychdni wiosennych albo okres złotej jesieni i babiego lata. Pojawienie się masy arktycznej powoduje wystąpienie okresu późnych przymrozków wiosennych albo wczesnych jesiennych, często także przy dość słonecznej pogodzie, ale wyraźnie chłodnej.

Zarówno wiosna jak i jesień dzielą się w warunkach klimatu polskiego na dwa podokresy: przedwiośnie (o przykrej marcowej pogodzie) i wiosnę właściwą (bardziej słoneczną) oraz jesień właściwą (również dość pogodną) i przedzimie lub szarugę jesienną (przeważnie słotną i chłodną). To wyróżnienie dwóch dodatkowych pór roku, charakterystycznych dla klimatu naszego kraju i terenów sąsiednich, oprócz czterech ogólnie znanych w klimatach strefy umiarkowanej, jest zasługą wielkiego klimatologa i geografa polskiego E. Romera. Według jego koncepcji podziął Polski na regiony klimatyczne przedstawia się w ogólnych zarysach następująco:

- na północy, wzdłuż Wybrzeża wraz z deltą Wisły, region klimatu bałtyckiego bardzo łagodnej zimie, niezbyt ciepłym lecie i przewadze opadów jesiennych w stosunku do wiosennych;

- na obu pojezierzach Pomorskim i Mazurskim, klimat pojezierny o wyraźnie chłodniejszej zimie w porównaniu do klimatu bałtyckiego oraz klimatu nizin sąsiadujących od południa; wpływ morza zaznacza się tu podobną jak na północy przewagą opadów jesiennych nad wiosennymi;

- równoleżnikowy pas środkowych nizin polskich obejmuje region klimatu wielkich dolin o łagodniejszej zimie na zachodzie i surowszej na wschodzie, o lecie cieplejszym niż na północy; region ten, zwłaszcza jego środkową część, charakteryzują najmniejsze w Polsce opady;

- klimat wyżyn środkowych, obejmujący Wyżynę Śląsko - Małopolską i część Lubelskiej z Roztoczem; cechuje go surowsza zima i obfitsze opady;

- klimat podgórskich nizin i kotlin (Śląska, Oświęcimska, Sandomierska); charakteryzują go mniejsze opady, wyższe temperatury zarówno w lecie, jak i w z imie, zwłaszcza nad Odrą;

- na samym południu klimat górski, o chłodnym lecie; na większych wysokościach występują w ogóle najniższe średnie temperatury i największe opady;

- klimat zaciszy śródgórskich, który cechują przede wszystkim wielkie kontrasty termiczne dnia i nocy.

Można tu dodać, że na północnym zachodzie naszego kraju oraz na południu w górach, obserwuje się często silne wiatry, występujące głównie w chłodnej porze roku. Z powyższego opisu widać, że klimat Polski jest - jak na stosunkowo niewielki obszar kraju - bardzo zróżnicowany. Świadczy o tym m. in. obraz występowania szaty śnieżnej. Nad Środkową Odrą, nad dolnym biegiem Nysy Łużyckiej, na wybrzeżu bałtyckim, szczególnie zachodnim, pokrywa śnieżna zalega zwykle tylko 30 - 40 dni. Tak ajak i w całej zachodniej części kraju, nie jest tu ona trwała. Zanika i odnawia się kilkakrotnie w ciągu zimu. Na wschód od Wisły ilość dni z pokrywą śnieżną wzrasta do ponad 60, a miejscami np. na Suwalszczyźnie, zalega zwykle ponad trzy miesiące. Jest przy tym znacznie trwalsza, rzadziej zanika w czasie zimy.

Oczywiście w górach południowej Polski, w ich partiach szczytowych, śniegi leżą bez porównania dłużej (około 150 - 200 dni). Obraz stosunków śnieżnych w porze zimowej w Polsce zmienia się rzecz jasna z roku na rok. W wieloleciu trafiają się czasem zimy śnieżne, jak i bardzo ubogie w śnieg.

Klimat Polski ma również dużo walorów. Dzięki pięknej zazwyczaj pogodzie panującej na Wybrzeżu latem, zwłaszcza w lipcu, nasze miejscowości nadbałtyckie (mające doskonałe piaszczyste plaże) zaliczane są do poszukiwanych wypoczynkowych miejscowości nadmorskich. Dość pogodne lato i słoneczna jesień w naszych górach, a może jeszcze bardziej pogodny okres obejmujący drugą połowę zimy i początek wiosny, wyjątkowo bogaty w promieniowanie słoneczne, stwarza doskonałe warunki lecznicze, wypoczynkowe i turystyczne.

Cechy dodatnie naszego klimatu stanowią pewien rodzaj bogactwa naturalnego, które umiejętnie wskazane, może być źródłem różnych korzyści (pielęgnowanie zdrowia ludności, a nawet zwiększenie dochodu narodowego). Coraz lepsza znajomość klimatu może ułatwić w wielu dziedzinach prowadzenie bardziej racjonalnej gospodarki.

Magazyn →Wszystkie miejscowości →Szukaj miejscowości →Pogoda Adamówka →Pogoda Baligród →Pogoda Baranów Sandomierski →Pogoda Besko →Pogoda Białobrzegi →Pogoda Bircza →Pogoda Boguchwała →Pogoda Bojanów →Pogoda Brzostek →Pogoda Brzozów →Pogoda Brzyska →Pogoda Bukowsko →Pogoda Błażowa →Pogoda Chmielnik →Pogoda Chorkówka →Pogoda Cieszanów →Pogoda Cisna →Pogoda Cmolas →Pogoda Czarna →Pogoda Czarna →Pogoda Czarna →Pogoda Czudec →Pogoda Dębica →Pogoda Dębowiec →Pogoda Domaradz →Pogoda Dubiecko →Pogoda Dukla →Pogoda Dynów →Pogoda Dzików Stary →Pogoda Dzikowiec →Pogoda Fredropol →Pogoda Frysztak →Pogoda Gać →Pogoda Gorzyce →Pogoda Grębów →Pogoda Grodzisko Dolne →Pogoda Głogów Małopolski →Pogoda Haczów →Pogoda Harasiuki →Pogoda Horyniec-Zdrój →Pogoda Hyżne →Pogoda Iwierzyce →Pogoda Iwonicz-Zdrój →Pogoda Jarocin →Pogoda Jasienica Rosielna →Pogoda Jaśliska →Pogoda Jasło →Pogoda Jawornik Polski →Pogoda Jedlicze →Pogoda Jeżowe →Pogoda Jodłowa →Pogoda Kamień →Pogoda Kańczuga →Pogoda Kolbuszowa →Pogoda Komańcza →Pogoda Kończyce →Pogoda Korczyna →Pogoda Kołaczyce →Pogoda Krasiczyn →Pogoda Krasne →Pogoda Krempna →Pogoda Krościenko Wyżne →Pogoda Krosno →Pogoda Krzeszów →Pogoda Krzywcza →Pogoda Kuryłówka →Pogoda Lesko →Pogoda Leżajsk →Pogoda Lubaczów →Pogoda Lubenia →Pogoda Lutowiska →Pogoda Majdan Królewski →Pogoda Markowa →Pogoda Medyka →Pogoda Miejsce Piastowe →Pogoda Narol →Pogoda Niebylec →Pogoda Nisko →Pogoda Nowa Dęba →Pogoda Nowa Sarzyna →Pogoda Nowy Żmigród →Pogoda Nozdrzec →Pogoda Oleszyce →Pogoda Olszanica →Pogoda Orły →Pogoda Osiek Jasielski →Pogoda Ostrów →Pogoda Pilzno →Pogoda Polańczyk →Pogoda Przecław →Pogoda Przemyśl →Pogoda Przeworsk →Pogoda Pysznica →Pogoda Radomyśl →Pogoda Rakszawa →Pogoda Raniżów →Pogoda Rokietnica →Pogoda Ropczyce →Pogoda Rudnik nad Sanem →Pogoda Rymanów →Pogoda Rzeszów →Pogoda Sanok →Pogoda Sędziszów Małopolski →Pogoda Sieniawa →Pogoda Skołyszyn →Pogoda Sokołów Małopolski →Pogoda Stalowa Wola →Pogoda Strzyżów →Pogoda Stubno →Pogoda Świlcza →Pogoda Tarnobrzeg →Pogoda Tarnowiec →Pogoda Tryńcza →Pogoda Trzebownisko →Pogoda Tyczyn →Pogoda Tyrawa Wołoska →Pogoda Ulanów →Pogoda Ustrzyki Dolne →Pogoda Wielkie Oczy →Pogoda Wielopole Skrzyńskie →Pogoda Wiśniowa →Pogoda Wojaszówka →Pogoda Zagórz →Pogoda Zaklików →Pogoda Zaleszany →Pogoda Zarszyn →Pogoda Zarzecze →Pogoda Żołynia →Pogoda Żurawica →Pogoda Żyraków →Pogoda Łańcut →

Osiedla Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Miasto Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Wieś Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Jak rozwijało się osadnictwo w Polsce? Jak tworzyły się miasta w Polsce?



Osiedla w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) są zjawiskiem tak powszechnym jak czlowiek i można też powiedzieć, że są tak różne jak ludzie, którzy je tworzyli w okolicach Baligród (powiat leski województwo podkarpackie).

Mimo tego, że pojęcie "osiedle w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie)" kojarzy się u nas przede wszystkim z kompleksem budynków i urządzeń trwałych, to jednak obejmuje ono zarówno same urządzenia w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), jak i mieszkańców osiedli Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), ich pracę i życie codzienne w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Tak naprawdę osada bez człowieka jest martwym reliktem, zabytkiem, który może mieć znaczenie historyczne, ale nie wytworzy obiektu odgrywającego jakąś rolę w życiu.

Życie człowieka upływa prędko i zmienia się z dnia na dzień. Domy w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), które człowiek wzniósł, mają dłuższy okres trwania. Budynki w rejonie Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), w zależności od użytego materiału budowlanego mogą trwać setki i tysiące lat. Dawno już przeminęli ludzie z Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), którzy założyli większość istniejących dziś osiedli. Osady w okolicach dzisiejszego regionu Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) nadal trwają wziesione przez ich pierwszych mieszkańców, a w starych murach toczy się nowe życie, które do pewnego stopnia liczyć się musi z ramami stworzonymi przez poprzednie okresy.

Zajęcia i sposób życia mieszkańców Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) i ludności na całym świecie jest ogromnie zróżnicowane. Wpływa na to nie tylko przyroda, która zmienia się wraz z regionem świata, podobnie jak w okolicach Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) i tym samym daje różne możliwości i stwarza różne warunki dla rozwoju. Wpływ mają także warunki społeczne, a także kulturalne i polityczne w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Wszystko to dzieli współczesne ludy na wiele różniących się od siebie grup.

Osadnictwo pierwotne w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). U ludów pierwotnych żyjących setki lat temu na dzisiejszych terenach Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), mamy osiedla prymitywne, dostosowane do ich organizacji rodowej czy plemiennej. Osiedla ludów zbierackich strefy tropikalnej składają się z szałasów skleconych z liści i gałęzi, o bardzo nietrwałej konstrukcji. Łatwo je zbudować i bez żalu opuścić, gdy w pogoni za żywnością małe grupki, w jakich żyją te ludy, przesuwają się z miejsca na miejsce. U wyżej zorganizowanych ludów myśliwskich i półrolniczych pojawiają się wyżej rozwinięte formy osad. Chaty przybierają wygląd budowli z gliny czy plecionek krytych matami, a układ ich i większość wiąże się z życiem społecznym grupy. Chata wodza czy naczelnika wyróżnia się okazałością. Pojawiają się już budynki przeznaczone do wspólnego użytkowania, położone w środku osady.

Ludy pasterskie posługują się namiotami, ustawianymi często dookoła placu, na którym łatwo zgromadzić zwierzęta. Zwarte te osady przenoszone są w czasie wędrówek wraz z całym dobytkiem na duże nieraz odległości.

Życie ludów pierwotnych kiedyś na terenach Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) wymagało pełnej samowystarczalności, tak w zakresie zdobycia żywności dla mieszkańców osad pierwotnych Baligród (powiat leski województwo podkarpackie), jak i wytworzenia narzędzi czy innych produktów. Nie ma tu rozbicia na warstwy trudniące się różnymi zajęciami, nie ma też osad, które by się różniły funkcją gospodarczą. Największą zmianą, jaka pojawiła się i ludów pierwotnych w Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) gospodarczo rozwiniętych, jest podział zajęć ludności, który wywołuje zróżnicowanie form osiedli na wieś i miasto.

Dawna wieś Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Wieś Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) jest osadą, której ludność zajmuje się bądź zajmowała się kiedyś, rolnictwem i dzięki temu posiada dużą przestrzeń gospodarczą powiązaną ściśle z osadą. Osada Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) i jej pola tworzyły pewną jednostkę gospodarczą.

Głównym zadaniem wsi Baligród (powiat leski województwo podkarpackie) było bądź nadal jest dostarczenie produktów rolnych nie tylko na własne potrzeby, ale i na wyżywienie tych grup ludności, które nie trudnią się rolnictwem. Wsie różnią się od siebie pod wieloma względami. Typ upraw w zależności od szerokości geograficznej i cech środowiska ulega dużym zmianom. Inne rośliny uprawia się w strefie śródziemnomorskiej, tropikalnej czy umiarkowanej. Rodzaj upraw stwarza potrzebę odpowiedniej organizacji pracy, zależnej od ustroju społecznego i rozwoju techniki u poszczególnych ludów. Ta wielorakość czynników działających na powstawanie wsi sprawiła, że chociaż funkcja główna jest wszystkim wspólna, to jednak w typach wsi istnieje duża różnorodność.

Różnice najbardziej dostrzegalne i najłatwiej uchwytne wynikają z różnych rozmiarów osiedli wiejskich. Zazwyczaj są to osiedla małe, gdzie ilość domów waha się od kilku do kilkudziesięciu. W niektórych jednak krajach wsie liczą po kilka tysięcy mieszkańców, a domy tworzą zwartą zabudowę, przypominając małe miasta.

Zabytki gmina Baligród (powiat leski województwo podkarpackie). Atrakcje tyrystyczne Baligród (powiat leski województwo podkarpackie)!

Zabytek zespół cerkwi greckokatolickiej pw. Zaśnięcia NMP (1800 r.) pełniący funkcję zespół - cerkiew w rejestrze zabytków jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych na terenie gminy Baligród. Materiał budowlany zabytku zespół cerkwi greckokatolickiej pw. Zaśnięcia NMP (1800 r.) to , a styl architektoniczny został określony na . Zabytek zespół - cerkiew posiada dokładny adres lokalizacji, określony na województwo podkarpackie powiat leski gmina Baligród miejscowość Baligród ulica .

Zabytek cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny (1829 r.) pełniący funkcję cerkiew w rejestrze zabytków jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych na terenie gminy Baligród. Materiał budowlany zabytku cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny (1829 r.) to kamienne, a styl architektoniczny został określony na klasycystyczny. Zabytek cerkiew posiada dokładny adres lokalizacji, określony na województwo podkarpackie powiat leski gmina Baligród miejscowość Baligród ulica .

Zabytek ogrodzenie (data nieznana) pełniący funkcję mur/ogrodzenie w rejestrze zabytków jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych na terenie gminy Baligród. Materiał budowlany zabytku ogrodzenie (data nieznana) to kamienne, a styl architektoniczny został określony na nieznana. Zabytek mur/ogrodzenie posiada przybliżony adres lokalizacji, określony na województwo podkarpackie powiat leski gmina Baligród miejscowość Baligród ulica .

Zabytek starodrzew (data nieznana) pełniący funkcję zieleń towarzysząca w rejestrze zabytków jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych na terenie gminy Baligród. Materiał budowlany zabytku starodrzew (data nieznana) to , a styl architektoniczny został określony na nieznana. Zabytek zieleń towarzysząca posiada dokładny adres lokalizacji, określony na województwo podkarpackie powiat leski gmina Baligród miejscowość Baligród ulica .

Zabytek otoczenie () pełniący funkcję Otoczenie zabytku w rejestrze zabytków jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych na terenie gminy Baligród. Materiał budowlany zabytku otoczenie () to , a styl architektoniczny został określony na . Zabytek Otoczenie zabytku posiada dokładny adres lokalizacji, określony na województwo podkarpackie powiat leski gmina Baligród miejscowość Baligród ulica .

Zabytek dzwonnica (1. poł. XIX w.) pełniący funkcję dzwonnica w rejestrze zabytków jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych na terenie gminy Baligród. Materiał budowlany zabytku dzwonnica (1. poł. XIX w.) to kamienne, a styl architektoniczny został określony na nieznana. Zabytek dzwonnica posiada dokładny adres lokalizacji, określony na województwo podkarpackie powiat leski gmina Baligród miejscowość Baligród ulica .

Zabytek kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny (1877 r.) pełniący funkcję kościół w rejestrze zabytków jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych na terenie gminy Baligród. Materiał budowlany zabytku kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny (1877 r.) to kamienne, a styl architektoniczny został określony na nieznana. Zabytek kościół posiada dokładny adres lokalizacji, określony na województwo podkarpackie powiat leski gmina Baligród miejscowość Baligród ulica Kazimierza Wielkiego .

Zabytek cmentarz żydowski (przełom XIX/XX w.) pełniący funkcję cmentarz żydowski w rejestrze zabytków jest obecnie jedną z atrakcji turystycznych na terenie gminy Baligród. Materiał budowlany zabytku cmentarz żydowski (przełom XIX/XX w.) to , a styl architektoniczny został określony na . Zabytek cmentarz żydowski posiada przybliżony adres lokalizacji, określony na województwo podkarpackie powiat leski gmina Baligród miejscowość Baligród ulica .

Materiał do opracowania tego tekstu, został zaczerpnięty z wybranych haseł tematycznych z publikacji Encyklopedia Przyroda i Technika Zagadnienia wiedzy współczesnej pod redakcją prof. dr Józef Hurwic wydaną przez wydawnictwo Wiedza Powszechna.

© 2023 mobo.blog
info@mobo.blog

Menu →
Najnowsze wiadomości →
Najnowsze kategorie →
Regulaminy i zasady →